Niespodziewana, losowa sytuacja stwarzająca zagrożenie dla zdrowia, życia czy bezpieczeństwa produkcyjnego mogą darzyć się w każdym momencie. Możliwość awaryjnego, natychmiastowego wyłączenia każdej maszyny czy urządzenia jest zatem wymogiem koniecznym dla zachowania bezpieczeństwa w parku maszynowym. Taką możliwość dają awaryjne wyłączniki bezpieczeństwa.
Wyłączniki maszynowe w świetle dyrektywy maszynowej
Wyłączniki bezpieczeństwa są niezbędnym elementem wyposażenia każdego urządzenia lub instalacji, biorących udział w procesie produkcyjnym lub stanowiących inne elementy parku maszynowego. Wyłączniki gwarantować musza natychmiastowe odłączenie zasilania od urządzenia. Jego funkcjonalność musi być nadrzędna w stosunku do wszystkich innych funkcjonalności urządzenia, w tym jego sterowników. Gwarantować ma to zapobieżenie bądź przynajmniej zminimalizowanie lub ograniczenie strat spowodowanych błędem ludzkim, awarią urządzenia lub nieprawidłowościami w przebiegu produkcyjnym. Dyrektywa maszynowa stanowi, że wyłącznik bezpieczeństwa musi umiejscowiony być w łatwo dostępnym miejscu i jednocześnie gwarantować bezpieczeństwo jego użycia. Operator nie może wahać się go użyć w momencie wystąpienia zagrożenia lub sytuacji awaryjnej.
Wyłączniki maszynowe jako środek ochronny
Wyłączniki bezpieczeństwa stanowią dodatkowy i jednocześnie obligatoryjny sprzęt ochronny. Nie mogą zatem traktowane być jako zamiennik podstawowych środków ochronnych stosowanych w przedsiębiorstwie, przede wszystkim środków ochrony indywidualnej. Nie stanowią bowiem ochrony bezpośredniej, nie prowadzą do odizolowania zagrożenia czy miejsca występowania zagrożenia. Wyłączniki bezpieczeństwa samodzielnie nie przeciwdziałają wystąpienia, nie przewidują go – działają pod wpływem czynności wykonanej przez człowieka.
Rodzaje wyłączników bezpieczeństwa
Zatrzymanie awaryjne może dokonane być z wykorzystaniem jednego z wyłączników, jakie współcześnie montowane są w urządzeniach i instalacjach parku maszynowego. Są nimi:
- wyłącznik grzybkowy,
- wyłącznik linkowy jednostronnego działania,
- wyłącznik linkowy dwustronnego działania.
Wyłącznik grzybkowy – zastosowanie
Wyłącznik grzybkowy – charakterystyczny przycisk w kształcie grzybka koloru czerwonego na żółtym tle, działa pod wpływem nacisku. Jest wyłącznikiem bezpieczeństwa miejscowym. Jego wciśnięcie powoduje natychmiastowe, awaryjne zatrzymanie maszyny, które często sygnalizowane jest dodatkowo akustycznie. Restart przycisku i tym samym wznowienie pracy maszyny może wykonane być jedynie przez ręczne kasowanie.
Wyłącznik linkowy – charakterystyka
Wyłącznik linkowy jednostronnego działania umożliwia unieruchomienie maszyny, która przyłączona jest do systemu z dowolnego miejsca, przez które poprowadzona jest stalowa linka. Moment pociągnięcia za linkę to moment zerwania zatrzaskowego wyłącznika przy urządzeniu i tym samym otwarcia zestyków rozwieranych i zamknięcia styków zwiernych. Na podobnej zasadzie oparte jest działanie wyłącznika bezpieczeństwa dwustronnego działania, jednak niweluje on problem związany z możliwościami zmiany długości linki na skutek zmiennych warunków, w jakich pracuje. Posiada on bowiem sprężyny, które dostosowują naciąg linki – jest ona wówczas zawsze niezmienna i tym samych – skuteczna.
Kiedy wyłącznik grzybkowy, kiedy linkowy?
Aby dobrać wyłącznik należy dokładnie przeanalizować warunki, w jakich będzie musiał on pracować, jakie czynniki będą na niego oddziaływały, czy w danych warunkach będzie zapewniał on wystarczającą skuteczność i niezawodność. Wyłączniki grzybkowe idealnie sprawdzą się w trudnych warunkach. Wersje podświetlane – do miejsc o ograniczonym stopniu naświetlenia lub wysoce zapylonych. Wersje iskrobezpieczne – w strefach zagrożenia wybuchem. Stosuje się je przede wszystkim w górnictwie, hutnictwie, przemyśle motoryzacyjnym czy przy wydobyciu i przetwórstwie kruszyw. Linkowe wyłączniki bezpieczeństwa z kolei to rozwiązanie, jakie znajdzie zastosowanie w zabezpieczeniu taśmociągów, w urządzeniach przenośnikowych, przy obróbce drewna, tekstyliów czy druku.
Wyłączniki bezpieczeństwa to mechanizmy, które mogą ustrzec przedsiębiorstwo i pracowników przed poważnymi stratami. Dlatego też koniecznym jest bezwzględne przestrzeganie obowiązku ich posiadania.
Artykuł sponsorowany